Nga Timothy Garton Ash
Kampioni i botës ukrainase në boks në peshat e rënda mundi një kundërshtar gjigant, por vendi i tij nuk mund ta mposhtë Rusinë i vetëm
Ndërsa mendoj një pyll me flamuj të vegjël ukrainas në Maidan në qendër të Kievit, të vendosur atje nga të afërmit e vdekur si një përkujtim për të vdekurit e luftës, jam përballur nga një ushtar trupmadh ukrainas me uniformë luftarake.
Ai është me Brigadën elitare të Sulmit Ajror 95 dhe ai ka luftuar agresionin rus për më shumë se një dekadë.
“Në momentin e fitores” më thotë ai, “ju lutem hidhni gotën e parë në tokë për ata që kanë rënë”.
Duke bërë shenjë për jetën në dukje normale rreth nesh në kryeqytetin ukrainas, me të rinjtë që pinë në kafene të bukura, pothuajse sikur të ishte Parisi apo Vjena, ai thotë: “Çdo ditë e qetë këtu kushton shumë jetë në front”. Por fjalët e fundit i mbytet dhe sytë i mbushen me lot. “Më fal Më fal!” Bërtit ai, i zënë ngushtë nga ky moment dobësie. Pastaj ai më kap dorën edhe një herë, mbërtheu rripat e çantës së tij kaki dhe marshon nëpër turmën civile si një fantazmë nga llogoret e Luftës së Parë Botërore.
Gjendja në Ukrainë është e zymtë këto ditë. Viktimat vazhdojnë të shtohen. Në varrezat ushtarake në Lviv, shoh vejushat dhe nënat e ndjera të ulura të heshtura pranë varreve të freskëta të të dashurve të tyre, me koka të ulura, një dënim të përjetshëm vuajtjeje të skalitur në fytyrat e tyre. Ekspertët mjekësorë vlerësojnë se të paktën gjysma e popullsisë vuan nga një shkallë e caktuar e çrregullimit të stresit post-traumatik.
Forcat e Vladimir Putin janë duke ecur përpara, duke përdorur avantazhet e tyre numerike dhe duke shfrytëzuar ngadalësinë e perëndimit për të furnizuar mjaftueshëm mbrojtje ajrore dhe municione. Ata kanë hapur një front të ri në veri të Kharkiv, i cili është më afër kufirit rus sesa Londra me Oksfordin. Ekziston frika se forcat ruse tani do të hyjnë brenda rrezes së artilerisë së qytetit të rrethuar, i cili tashmë po goditet nga raketat ruse, dronët dhe bombat rrëshqitëse. Vetëm dje mësova se shtypshkronja në Kharkiv ku u shtyp së fundi botimi ukrainas i librit tim Atdheu është goditur, me njerëz të vrarë dhe të plagosur. Qëllimi kryesor i Rusisë duket të jetë shtrirja e vijës së frontit afërsisht 1000 km në mënyrë që, ndërsa Ukraina i devijon trupat për të mbrojtur Kharkivin, ushtria e Putinit mund të shtyjë përpara në lindje, duke marrë më shumë nga provincat Donetsk dhe Luhansk që ai tashmë pretendon se janë pjesë e pakthyeshme. të Federatës Ruse. Një ekspert ushtarak perëndimor thotë se ky është një “moment rreziku” për Ukrainën.
Majori Andriy Pidlisnyi, një komandant batalioni që ka qenë në shërbim aktiv që nga ditët e para të luftës në shkallë të gjerë, më thotë se disponimi midis trupave të tij nuk është “i mirë”. Dhe, shton ai, “Ata mendojnë se është koha që të tjerët të shkojnë dhe të luftojnë.” Por ku janë ata të tjerët? Një ligj i kontestuar ashpër që redukton moshën e rekrutimit në 25 vjeç më në fund hyri në fuqi javën e kaluar, por kudo që kthehem dëgjoj histori të të rinjve ukrainas që përpiqen të shmangin draftin.
Sulmet ajrore ruse kanë shkatërruar gati gjysmën e kapacitetit gjenerues të energjisë të vendit. Edhe tani, në verë, njerëzit përjetojnë ndërprerje të shpeshta të energjisë elektrike. Një ekspert vlerëson se, me kapacitetin aktual, shumë ukrainas mund të përjetojnë ndërprerje të energjisë deri në 12 orë në ditë dimrin e ardhshëm – dhe dimrat këtu janë shumë të ftohtë.
Ka një zemërim në rritje ndaj perëndimit për të mos bërë sa duhet, aq shpejt sa për të mundësuar vendin të mbrohet. Një ministër i lartë i qeverisë më tha që Kongresi Amerikan “nuk do të falet kurrë nga populli ukrainas” për vonesën e pafundme në votimin e raundit të fundit të mbështetjes për Ukrainën. Ka gjithashtu pakënaqësi të bezdisshme me performancën e presidentit, Volodymyr Zelenskiy, mandati i të cilit do të përfundonte më 20 maj nëse vendi nuk do të ishte nën ligjin ushtarak, dhe veçanërisht me administratën presidenciale të kryesuar nga zbatuesi i tij i fuqishëm, Andriy Yermak. Disa burime të veçanta më thanë se Zelenskiy, ish-ylli televiziv, studion me obsesion vlerësimet e tij – dhe ato gradualisht po bien.
Interesante, një kritikë që kam dëgjuar vazhdimisht është se ai vazhdon të ushqejë shpresa jorealiste për fitore totale – pra ripushtimin e të gjithë territorit sovran të Ukrainës në kufijtë e saj të vitit 1991, duke përfshirë Krimenë. Edhe zyrtarët e lartë privatisht japin një përkufizim më të kujdesshëm të fitores. “Publikisht, unë e mbështes atë që thotë presidenti,” më tha njëri. “Në mënyrë të papublikuar, unë mendoj se ne duhet të mbijetojmë si një shtet i pavarur perëndimor që ka mundësinë e zhvillimit.” Dhe të gjithë janë thellësisht të shqetësuar për atë që do të bëjë Donald Trump nëse rizgjedh president i Shteteve të Bashkuara më 5 nëntor.
Nën presionin e humbjeve të tmerrshme, rraskapitjes, traumës dhe shqetësimeve për pakësimin e mbështetjes perëndimore, opinioni publik gjithashtu është zhvendosur pak. Në fund të vitit të kaluar, Instituti Ndërkombëtar i Sociologjisë në Kiev u ofroi të anketuarve dy opsione se çfarë duhet të bëjë Ukraina nëse “perëndimi shkurton ndjeshëm ndihmën”. Një shumicë e qartë prej 58% thanë se vendi duhet të vazhdojë luftimet, edhe me “rreziqe për territoret e kontrolluara nga Ukraina”. Megjithatë, 32% preferuan opsionin e dytë: “Armiqësitë pushojnë me garanci serioze sigurie nga perëndimi, por çlirimi i territoreve [të pushtuara nga Rusia] shtyhet për një të ardhme të pacaktuar”.
Vini re se kjo është vetëm në rastin e ndihmave perëndimore të shkurtuara dhe vetëm me garanci serioze sigurie. Çfarë territori do të humbasë do të jetë vendimtar për verdiktin popullor. Është një gjë të bësh kompromis për Krimenë dhe pjesët e Donbasit të pushtuara nga Rusia që nga viti 2014; krejt tjetër për të sakrifikuar sipërfaqet e gjera të tokës ukrainase midis të dyjave, ku rreth 2.5 milionë njerëz kishin shtëpitë dhe mjetet e jetesës përpara pushtimit të plotë. Sa më i madh të jetë kompromisi territorial, aq më të forta do të duhej të ishin garancitë e menjëhershme perëndimore të sigurisë dhe aq më e besueshme do të ishte perspektiva e anëtarësimit në BE dhe NATO në një të ardhme jo të largët dhe të pasigurt. Edhe në atë rast, shumë ukrainas do të ishin ende të zemëruar me qeverinë e tyre për negocimin e asaj që ata do ta shihnin si disfatë, dhe do të ishin vazhdimisht të hidhur kundër perëndimit për t’i detyruar ata ta pranonin atë.
Pra, Ukraina është në litar. Duke përdorur atë metaforë të boksit, njeriu menjëherë mendon për kampionin e ri botëror të peshave të rënda, ukrainasin Oleksandr Usyk, i cili në dukje ishte nën sulmin e egër të gjigantit Tyson Fury, por më pas u kthye për të fituar me pikë në fund të një ndeshjeje brutale. 12 raunde. Një fitore e ngushtë në 12 raunde, jo një goditje me nokaut në të pestin, është më e mira që mund të shpresojë tani atdheu i Usyk.
Dallimi i madh është ky: ndryshe nga boksieri, Ukraina nuk mund të mposhtë një kundërshtar më të madh vetë. Ajo ka nevojë për më shumë dhe më të guximshme mbështetje ushtarake nga perëndimi tani, në mënyrë që të mund të vërë në litar Putin Fury. Atëherë, dhe vetëm atëherë, Ukraina mund të arrijë në pikën ku mund të arrijë një rezultat që shumica e popullit të saj do ta konsiderojë si fitore dhe shumica e rusëve si humbje. Ky duhet të jetë edhe objektivi i perëndimit.
Timothy Garton Ash është një historian, shkrimtar politik dhe kolumnist i Guardian
Përkthyer nga klankosova.tv
