Në muajin qershor të vitit 2016, Britania e Madhe votoi për t’u larguar nga Bashkimi Evropian në një revoltë populiste që paralajmëroi fitoren tronditëse të Donald Trumpit në zgjedhjet presidenciale amerikane të po atij viti.
Tani, në qershor të vitit 2024, kandidatët e ekstremit të djathtë, shumë prej të cilëve ndajnë nacionalizmin populist të ish-presidentit amerikan, armiqësinë ndaj emigrantëve, mesazhin e fortë ekonomik dhe përçmimin për elitat qeverisëse dhe institucionet globaliste, sapo fituan fitore të mëdha në zgjedhjet e BE-së.
Shtohet pyetja se a do të godasë dy herë rrufeja politike?
Votuesit amerikanë nuk ndikohen nga të huajt dhe zgjedhjet presidenciale amerikane, të cilat zhvillohen shtet pas shteti, janë shumë të ndryshme nga ato për Bashkimin Evropian, raporton cnn.
Plus, fitorja e Trumpit tetë vjet më parë kishte të bënte më shumë me mangësitë e fushatës së demokrates, Hillary Clinton sesa me BREXIT-in. Por, presidenti aktual amerikan, Joe Biden duhet të shqetësohet.
Fushata e fundit në Evropë testoi me sukses një mesazh që përzien një koktej të fuqishëm politik – zemërimin publik për atë që perceptohet si migracion i pakontrolluar, dhimbjen e votuesve që përballen me çmime të larta dhe koston për individët në luftën kundër ndryshimeve klimatike.
Një mësim tjetër i zgjedhjeve evropiane është se në një epokë inflacioni, pushtetarët janë të pambrojtur ndaj një elektorati të pakënaqur. Kur Biden të arrijë në samitin e G7 në Itali, ai do t’i bashkohet një kuarteti prej katër liderësh të tjerë perëndimorë të dobësuar politikisht.
Presidenti i Francës, Emmanuel Macron, dhe kancelari i Gjermanisë, Olaf Scholz, po ndihen të dobësuar nga qortimi që morën nga zgjedhjet evropiane që shpërblyen partitë e ekstremit të djathtë që përkojnë me të kaluarën e errët të kontinentit.
Edhe vlerësimet e ulëta të pëlqimit të kryeministrit kanadez, Justin Trudeau nënkuptojnë se ai mund të mos e udhëheqë Partinë Liberale në zgjedhjet që priten deri në fund të vitit të ardhshëm.
Kryeministri britanik, Rishi Sunak pritet të humb në zgjedhjet e përgjithshme gjatë muajit të ardhshëm pas 14 vitesh sundimi të konservatorëve.
Ironikisht, liderja më e sigurt evropiane në G7 do të jetë Giorgia Meloni, kryeministrja e krahut të djathtë të Italisë, vend i njohur për ndarjen e liderëve me një ritëm të vrullshëm. Partia e Melonit fitoi shumë gjatë fundjavës, duke e bërë atë një nga lideret më të fuqishme në anën tjetër të Atlantikut.
Një shpresë për Bidenin mund të jetë se zgjedhjet në SHBA-së nuk janë një përballje tradicionale midis një të huaji kryengritës dhe një presidenti jopopullor në detyrë.
Trump është, në shumë mënyra, vetë një president në detyrë, i cili krenohet me një trashëgimi kundërthënëse të Shtëpisë së Bardhë dhe bart bagazhe të rënda politike si një ish-president i akuzuar dhe dënuar dy herë. Dhe nacionalizmi populist nuk është në rritje kudo.
Biden udhëhoqi një fushatë çuditërisht të suksesshme zgjedhore mes mandatit kundër ndikimeve, “Make America Great Again” në GOP në vitin 2022. Një rikthim i pritshëm në pushtet nga Partia Laburiste në Britani muajin e ardhshëm do të pengonte trendin e partive në rritje të krahut të djathtë. Dhe Polonia sapo hodhi poshtë tetë vjet sundimi populist që u frymëzua nga Trumpi.
Macron reagoi ndaj rritjes së partisë së ekstremit të djathtë, Rally National të Marine Le Pen me një lojë të guximshme që habiti komentuesit që shikonin fjalimin paszgjedhor në studiot televizive. Ai shpërndau Parlamentin dhe shpalli zgjedhje të reja.
Tubimi Kombëtar është një evolucion i Frontit Kombëtar kundër emigrantëve ultra të djathtë, i cili kurrë nuk ka arritur të lundrojë në sistemin zgjedhor me dy raunde të vendit për të fituar presidencën. Le Pen tani ka moderuar disa politika për të tërhequr një grup më të gjerë votuesish.
Macron, i cili kryeson një parti centriste që humbi në zgjedhjet evropiane, mund të vë bast se pjesëmarrja më e lartë në zgjedhjet legjislative mund të ndryshojë trendin. Një koalicion paszgjedhor kundër të djathtës ekstreme mund të dalë gjithashtu në Parlament.
Por, nëse Tubimi Kombëtar fiton zgjedhjet me dy pjesë që kulmojnë disa javë përpara Olimpiadës së Parisit, Macron mund të detyrohet të emërojë yllin 28-vjeçar të ekstremit të djathtë, Jordan Bardella si kryeministër në një marrëveshje të vështirë bashkëjetese.
Cinikët pyesin nëse Macron shpreson fshehurazi se një qeveri e ekstremit të djathtë mund të jetë aq katastrofike sa mund të njollosë shpresat e Le Pen për ta pasuar atë në vitin 2027.
Presidenti francez u tha votuesve se bixhozi i tij bazohej në besimin, “në kapacitetin e popullit francez për të bërë zgjedhjen më të drejtë për veten e tyre dhe për brezat e ardhshëm”.
Ai tërthorazi u kërkoi votuesve të dëshpëruar që të shpëtojnë vlerat themelore të vendit të tyre, duke e cilësuar njoftimin si një akt “besimi në demokracinë tonë”.
Ky është mjaft i ngjashëm me paralajmërimin se demokracia amerikane është në rrezik të thellë dhe duhet të shpëtohet nga votuesit, të cilin Biden e shprehu në krah të Macronit javën e kaluar gjatë përkujtimeve të 80-vjetorit të zbarkimit të Normandisë.
Kjo është arsyeja pse Shtëpia e Bardhë do të shikojë rezultatet e zgjedhjeve franceze më 7 korrik edhe më nga afër se garat e së dielës në BE.
